Kito

Kito

Kito (hornjoserbšćina)

substantiw, předmjeno, m

kazus	singular	dual	plural
nominatiw	Kito	Kitaj	Kitojo
genitiw	Kita	Kitow	Kitow
datiw	Kitej	Kitomaj	Kitam
akuzatiw	Kita	Kitow	Kitow
instrumental	z(e) Kitom	z(e) Kitomaj	z(e) Kitami
lokatiw	po Kiće/po Kitu	po Kitomaj	po Kitach
wokatiw	Kito	Kitaj	Kitojo

Ortografija

Dźělenje słowow:

Ki·to

Wurjekowanje

MFA: ['kʲitɔ], lokatiw ['kʲičɛ]

Słuchowe přikłady:

Semantika

Woznamy:

[1] serbske mužace předmjeno

Skrótšenki:

[1] K.

Pochad:

[1] krótšena forma wot Krystof a Křesćan

Warijanty:

[1] Křesćan, Krystof

Žónske formy:

[1]

Hyperonymy:

[1] předmjeno, mjeno

Hyponymy:

[1]

Kolokacije:

[1]

Přikłady:

[1] „Tak škitam so najlěpje před paduchami, zo jim tu ničo sobuwzaća hódneho njewustajam.“ Jan dyrbješe přidać, zo ma Kito z tutej wěrnosću prawje, a zo nikomu móžno njebudźe lěpšeho recepta za zdźerženje a wuchowanje wobsedźenstwa wukazać. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] A tón dudak, to je tón najstarši, ale tola hišće jara čiły ludowy herc Kito Lejnik z Miłoraza. (Měrćin Nowak-Njechorński)

[1] Bosćij a Michał Hesa něšto dnjow čakaštaj, hač Kito a Měto njepřińdźetaj. (Marja Kubašec)

[1] Jónu na nalětnim dnju připołdnju přihladowaše młynk w zahrodźe na ławce sedźo, kak jeho synaj Kito a Mato třilětnymaj zrěbcomaj ze šćěću kožu hładźištaj. (Richard Iselt)

[1] Pjatk, dnja 10. nowembra, čitachu w Budyskej Smolerjec kniharni předewšěm hornjoserbscy lyrikarjo: Róža Domašcyna, Marja Henčlowa, Marja Brězanowa, Lubina šěnec, Hana Wićazowa, Kito Lorenc, Beno Budar, Křesćan Krawc. (Rozhlad, 1996)

[1] Na runym puću wot Kašporec Kita trjechi Jan Wjesela do wjesneje korčmy. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Tam pak njeknježi tajki měr a tajka spokojnosć kaž w holi pola Kašporec Kita. Tam maja ludźo swoje starosće a tež swoje wjesela. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Młodaj čłonaj towarstwa staj z hudźbnym wobrubjenjom předstajiłoj baseń Kita Lorenca „Ptače slědy“. (Serbske Nowiny, 10. žnjenca 1999)

[1] Ale Jan so směješe a wobkrućeše Kitej, zo je to jemu runje tak prawje a zo njebudźe napitk mjenje derje słodźeć a zo drje ma to tež tak być, zo k jednoremu žiwjenju tež słuša najjednoriša nadoba a najskromniši naporjadk. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Bosćij Kitej rozjasni, zo staj pola njeho Michała Hesu wuhladałoj, dokelž staj so njeprašejo a nječakajo, hdźe jich dowjedźe, do šewcownje zadobyłoj. (Marja Kubašec)

[1] A wón dopomni so na Kašporec Kita, kotryž samotnje w holi w jednej zemskej pincy swoje žiwjenje chudobnje a prosće wjedźeše a kotrehož wobličo so při tym přeco smějkaše. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Po puću zetka wón Kašporec Kita, sucheho zróstneho muža w štyrcetych lětach. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Do Delnjeje Łužicy je dawno pućować chcył; po zeznaću z Janom Hančku, Nowocalskim studentom, a z delnjoserbskimaj wojakomaj, bratromaj Kitom a Mětom, bě so zaso žiwišo na tón kónc Łužicy dopomnił, kotryž hišće mało znaješe. (Marja Kubašec)

[1] Michał Hesa bě w domje bura, pola kotrehož je za swój Picnjanski čas bydlił, delnju serbšćinu Choćebuskeje krajiny derje nawuknył, a rozmołwa z Kitom jemu běžnje wot huby dźěše. (Marja Kubašec)

[1] „Kito, daj młynčk mi, ja budu mlěć a ty budźeš mjez tym blido kryć“, praješe Jan a wza młynčk so spjećowacemu Kitej z rukow a daše so nětk wjesele do mlěća. (Jakub Lorenc-Zalěski)

[1] Wěš, Kito, kaž běše to w starych časach, hdyž ludźo tež hišće w murjowanych hrodach njebydlachu a hdyž sebi mjaso na kijach pječechu a sebi z warjenjom wulkich wušparanjow nječinjachu. (Jakub Lorenc-Zalěski)

Rěčne wobroty:

[1]

Wotwodźene wopřijeća:

[1]

Znaći nošerjo mjena:

[1] Kito Lorenc

Přełožki

bołharski: [1] Христо (Hristo) (bg) m čěski: [1] delnjoserbski: [1] Kito  m estiski: [1] Kristo (et), Risto (et) finski: [1] Kristo (fi) hornjoserbski: [1] Kito (hsb) m jendźelski: [1] Kit (en) kašubski: [1]

korniski: [1] Kitto (kw) němski: [1] Chris (de) m delnjoněmski: [1] Kasjen (nds), Kasso (nds) połobski: [1] pólski: [1] Krzyś (pl) m, Krzysiek (pl) m słowakski: [1] słowjenski: [1] Kris (sl) m, Krist (sl) m, Kristi (sl) m, Krste (sl) m, Krsto (sl) m, Risto (sl) m šleski: [1]

Referency a dalše informacije

[1] Němska wikipedija: Kito

[1] Pólska wikipedija: Krzyś