wuzběhować

wuzběhować

wuzběhować(hornjoserbšćina)

werb

wosoba	singular	dual	plural
1.	wuzběhuju	wuzběhujemoj	wuzběhujemy
2.	wuzběhuješ	wuzběhujetej (-taj)	wuzběhujeće
3.	wuzběhuje	wuzběhujetej	wuzběhuja (wuzběhuju)

aspekt	ip
transgresiw	wuzběhujo, wuzběhujcy, wuzběhowawši
prezensowy particip	wuzběhowacy
preteritowy particip	wuzběhowany
ł-forma	wuzběhował, wuzběhowała, wuzběhowało, dual: wuzběhowałoj, plural: wuzběhowali (wuzběhowałe)
werbalny substantiw	wuzběhowanje

preteritum
wosoba	singular	dual	plural
1.	wuzběhowach	wuzběhowachmoj	wuzběhowachmy
2.	wuzběhowaše	wuzběhowaštej	wuzběhowašće
3.	wuzběhowaše	wuzběhowaštej	wuzběhowachu

imperatiw
wosoba	singular	dual	plural
1.	—	wuzběhujmoj	wuzběhujmy
2.	wuzběhuj	wuzběhujtej (-taj)	wuzběhujće
3.	wuzběhuj, njech wuzběhuje	wuzběhujtej (-taj)	njech wuzběhuja (wuzběhuju)

Ortografija

Dźělenje słowow: wu-zbě-ho-wać

Wurjekowanje

IPA: u̯uzbʲɪhou̯aʧ

Semantika

Woznamy:

[1] 'Kedźbu! Tute hesło je zarodk. Wone bu awtomatisce z tekstoweho korpusa generowane a njebu hišće kontrolowane. Tež ortografija móže być zestarjena.

Dalše wujasnjenja:

Imperfektiwne wuzběhowaše je 62x dokładźene, wuzběhowa (móže tež něšto druhe być) 0x.

Synonymy:

[1] wuzběhnyć; wuzběhać; wušachtować; wumjetać; wumjetować; wuryć; wurywać; podšmórnyć; podšmórować; wustajić; wustajeć; zběhnyć; zběhać; přizwukować

Přikłady:

[1] Wona běsche pletwo, kotrež so na kóncu tujawki wysche dźěscźoweje hłójcžki lesnje wuzběhowasche, z róžemi wobtykała, zo by dźěcźatko hnydom - 4 - pschi wotucźenju něschto rjane wuhladało. (Schmid)

K rozjasnjenju njech je tež tu na to pokazane, zo wobćežowanja, kotrež so stajnje wot wobsedźeri koni na wójnske ministerium sćelu dla přenizkoho wošacowanja jich při mobilisaciji wot wuzběhowacych komisijow wotewzatych koni, su cyle podarmo, bjeze wšoho wuhlada na wuspěch. (Katolski Posoł 1915)

Wobšěrniše wuzběhowanjo wobornych wot 20. (Katolski Posoł 1915)

Tež joho zasłužby za nastaćo Baćońskeje cyrkwineje wosady kaž za Serbstwo powšitkownje a serbsku hudźbu wosebiće wón z chwalbu a připóznaćom wuzběhowaše. (Katolski Posoł 1915)

Jandźel małoho wuzwolenoho wupřestrě drastu njewinowatosće; jandźel knježny rozwali błyšć róžow bóžskeje lubosće; jandźel wojaka wuzběhowaše nadobnje zakitanu chorhoj; jandźel sławješe zbóžnosć na zemi; jandźel měšnika wupřestrěwaše ruku pokazujo k wołtarjej, k schodej spomoženja, k jastwu, k wopornišću. (Katolski Posoł 1915)

Wojerske zarjadnistwo budźe kaž dotal so prócować, trěbne konje po móžnosći kupować, zo njeby so trjebało wuzběhowanjo zarjadować; njemóže pak njepřihódnomu předroženju sćěhować, kotrež je čim mjenje po prawdźe, dokelž dźěn kajkosć koni, kaž so samo rozemi, na hermankach so njepolěpša. (Katolski Posoł 1915)

A byrnjež na tak wustojne wašnjo, a byrnjež přez wšu krasnosć swěta Mariju wuzběhował: tak tola tež wón hišće dochwalił njeje Marijneje duše rjanosć a krasnosć. (Katolski Posoł 1915)

Hdyž na dźiwi štomik so wubrany šćěpk wošćěpi, potom wuzběhuje štom bórzy swoje płódne hałzy k njebjesam a widźi - a njemóže so dodźiwać - nowe žiwjenjo a nowe płody, kotrež njejsu joho. (Katolski Posoł 1915)

Hamtska powěsć wuzběhuje dobyćo, mjelči pak wo tym, što je płaćiło. (Katolski Posoł 1915)

Po tutych rjanych a wobšěrnych słowach porěča hišće knjez farar Delan, wuzběhujo wosebje dołholětne skutkowanjo knjeza kantora jako cyrkwinoho wučerja a tamny wliw a móc joho dobroho přikłada pócćiwoho křesćana za zjawnosć, kotryž hakle wšěm słowam prawy wuznam dawa, ćim nuzniše w našim času, hdźež je dobrych přikładow tak mało. (Katolski Posoł 1915)

Wyšu towaršnostnu typiskosć, to rěka charakterizowanje čłowjeskeho zadźerženja, wšak Zejler husto w přistajenym powučenju wobkrući a dodatnje wuzběhuje. (Zejler)

Trawna hola, žito, pšeńčne pola, słónco ćopliše, měsačk wječor miły, pluskot wodow žiwy, kwětki, wino, sad, zwjeselować, wuzběhować wy nas dyrbiće. (Zejler)

Podajo so basniskemu postupowanju w duchu romantiskeje idealizacije, wuzběhuje Zejler hordosć a zmužitosć, kotraž napjelnja dušu >>wojakow błyskotatych<<. (Zejler)

Chór: wuzběhuje kermušne wjesela. (Zejler)

Tercet a) Markowski: wuzběhuje swoju wažnosć; (Zejler)

Ota Wićaz wysoce hódnoća Zejlerja jako basnika kěrlušow a duchownych spěwow, wuzběhuje jeho ludowosć a skedźbni na duchownu přiwuznosć z němskim basnikom M. (Zejler)

Předewšěm njech je wuzběhowane to, štož pola susodneju słowjanskeju ludow, pola Čechow a Słowakow, runje tak wažnu rólu w narodnym wozrodźenju kaž tež pola Serbow hraješe, mjenujcy kruta socialna zwjazanosć inteligency z ludom. (Zejler)

Wón wuzběhowaše swojoraznosć Slepjanskeje ludoweje kultury, specifiske wobličo ludźi a kraja wokoło Strugi. (Rozhlad 1990)

Hač na małe wuwzaća referenća zas a zaso wuzběhowachu, zo je mjfez slubjenymi prawami na papjerje a jich realizowanjom přeco hišće wulki rozdźěl. (Rozhlad 1990)

Na polu kultury wuzběhuje festiwale serbskeje kultury, wopisujo wosebje posledni festiwal w lěće 1985 (Rozhlad 1990)

W předsłowje, spisanym wot Lubjenskeho, tutón samostatne pilne dźěło Zejlerja připózna, wuzběhujo Zejlerjowu zasłužbu, zo je přez znajomosć někotrych druhich słowjanskich rěčow hłubši dohlad do struktury serbskeje rěče sej zdobył. (Rozhlad 1990)

Přełožki

jendźelski: [1] [[emphasize

emphasize ]] [[:en:emphasize

(en)]] němski: [1] ausheben  (de)