Rekonstrukcija:Prasłowjanšćina/dobrъ

Tutón Prasłowjanšćina zapisk wobsahuje rekonstruowane wopřijeća a korjenje. Tuž njejsu wopřijeća w tutym zapisku direktnje dopokazane, ale su na zakładźe přirunowaceho rěčespyta prawdźepodobnje eksistowali.

Prasłowjanšćina

Etymologija

Zdźědźene z Proto-Balto-Slavic *dabras, z Proto-Indo-European *dʰh₂ebʰ- (“to fashion, fit”). łaćonšćina faber (“craftsman; smith”) sugeruje Proto-Indo-European *dʰh₂ebʰ-ro-s.

Přiwuzny z letišćina dabravecis (“brave, prudent man”).

Kajkostnik

*dòbrъ (comparative *lučьjь abo *uňьjь)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]

good, right (suitable, appropriate, proper, adequate, relevant)
Předłoha:ant
(of people) fit, suitable
(of people) good (hard-working; conscientious, dutiful, scrupulous, fluent, proficient)
(of people) healthy
Synonym: *sъdòrvъ

*dòbro sъdòrvьje ― wellness, well-being
(of time) good (proper, appropriate; advantageous)
*dòbrъ čàsъ ― proper, appropriate, right time

*dòbrъ čàsъ ― happy, auspicious time
(of medicine) good (proper, effective)
(of items) good (having a high quality; not damaged, not worn)
(of soil, land) fertile
Synonym: (North Slavic) *žiznъ

*dòbra zemľà ― fertile soil
(of animals) efficient, fully operational
*dòbrъ kòňь ― efficient, fast, strong horse
(of food) good (tasty)
*dòbra vodà ― tasty (fresh?) water

(West and South Slavic) *dòbro ědlo ― good food
good (beneficial)
*dòbrъ uroďajь ― abundant, rich harvest
presaging, heralding good fortune, prosperity, success, happiness
*dòbro ùtro ― good morning

*dòbrъ dь̏nь ― good day

*dòbra nòťь ― good night
(of measurements) significant, considerable, largish
*dòbra starostь ― advanced, old age
(figuratively) good (kind, friendly, welcoming)
*dòbra my̑slь ― optimism, cheerfulness

*dòbra my̑slь ― noble intention

*dòbro sь̑rdьce ― kindness

*dòbra voľà ― good will

*dòbra voľà ― free will
(figuratively) good (moral, ethical)
*dòbrъ čelověkъ ― good man

Skłonjowanje

Indefinite declension of *dobrъ (hard)

jednota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobrъ	*dobra	*dobro
rodźak	*dobra	*dobry	*dobra
dawak	*dobru	*dobrě	*dobru
žadak	*dobrъ	*dobrǫ	*dobro
posrědnik	*dobromь	*dobrojǫ	*dobromь
měsćak	*dobrě	*dobrě	*dobrě
wołak	*dobre	*dobro	*dobro
dwojota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobra	*dobrě	*dobrě
rodźak	*dobru	*dobru	*dobru
dawak	*dobroma	*dobrama	*dobroma
žadak	*dobra	*dobrě	*dobrě
posrědnik	*dobroma	*dobrama	*dobroma
měsćak	*dobru	*dobru	*dobru
wołak	*dobra	*dobrě	*dobrě
mnohota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobri	*dobry	*dobra
rodźak	*dobrъ	*dobrъ	*dobrъ
dawak	*dobromъ	*dobramъ	*dobromъ
žadak	*dobry	*dobry	*dobra
posrědnik	*dobry	*dobrami	*dobry
měsćak	*dobrěxъ	*dobraxъ	*dobrěxъ
wołak	*dobri	*dobry	*dobra

Definite declension of *dobrъ (hard)

jednota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobrъjь	*dobraja	*dobroje
rodźak	*dobrajego	*dobryję̇	*dobrajego
dawak	*dobrujemu	*dobrěji	*dobrujemu
žadak	*dobrъjь	*dobrǫjǫ	*dobroje
posrědnik	*dobryjimь	*dobrǫjǫ	*dobryjimь
měsćak	*dobrějemь	*dobrěji	*dobrějemь
wołak	*dobrъjь	*dobraja	*dobroje
dwojota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobraja	*dobrěji	*dobrěji
rodźak	*dobruju	*dobruju	*dobruju
dawak	*dobryjima	*dobryjima	*dobryjima
žadak	*dobraja	*dobrěji	*dobrěji
posrědnik	*dobryjima	*dobryjima	*dobryjima
měsćak	*dobruju	*dobruju	*dobruju
wołak	*dobraja	*dobrěji	*dobrěji
mnohota	muski	žónski	ničeji
mjenowak	*dobriji	*dobryję̇	*dobraja
rodźak	*dobrъjixъ	*dobrъjixъ	*dobrъjixъ
dawak	*dobryjimъ	*dobryjimъ	*dobryjimъ
žadak	*dobryję̇	*dobryję̇	*dobraja
posrědnik	*dobryjimi	*dobryjimi	*dobryjimi
měsćak	*dobryjixъ	*dobryjixъ	*dobryjixъ
wołak	*dobriji	*dobryję̇	*dobraja

Wotwodźene zapřijeća

wěcowniki

słowjesa

kajkostniki

přisłowjesniki

swójske mjena

Přiwuzne zapřijeća

wěcowniki

kajkostniki

Potomne

wuchodosłowjanske:
- Old East Slavic: добръ (dobrŭ)
  - Old Ruthenian: добрый (dobryj)
    - běłorušćina: до́бры (dóbry)
    - Carpathian Rusyn: до́брый (dóbrŷj)
    - ukrainšćina: до́брий (dóbryj)
  - rušćina: до́брый (dóbryj)
    - Russenorsk: daabra, dobra
    - Solombala English: добра (dobra)
- Old Novgorodian: добре (dobre)
južnosłowjanske:
- starocyrkwinosłowjanšćina:
  Old Cyrillic script: добръ (dobrŭ)
  
  Glagolitic script: ⰴⱁⰱⱃⱏ (dobrŭ)
- bołharšćina: добъ́р (dobǎ́r)
- makedonšćina: до́бар (dóbar)
- serbochorwatske:
  - bosnišćina:
    Cyrillic script: до̏бар
    
    Latin script: dȍbar
  - chorwatšćina: dȍbar
    - Slavomolisano: dobar
    - Kajkavian Croatian: dȍber
  - Montenegrin:
    Cyrillic script: до̏бар
    
    Latin script: dȍbar
  - serbišćina:
    Cyrillic script: до̏бар
    
    Latin script: dȍbar
- słowjenšćina: dọ́bər
zapadosłowjanske:
- Old Czech: dobrý
  - čěšćina: dobrý
- Staropólšćina: dobry
  - pólšćina: dobry
  - Silesian: dobry
- Old Slovak: dobrý
  - słowakšćina: dobrý
  - Pannonian Rusyn: добри (dobri)
- Polabian: dübrĕ
- pomorske:
  - Kashubian: dobri
  - Slovincian: dôbry
- serbske:
  - Lower Sorbian: dobry
  - Hornjoserbšćina: dobry

Připisy

Bibliografija

[1] Předłoha:Ž:sla:EDSIL

[2] Předłoha:Ž:sla:CSAWL

[3] Předłoha:Ž:sla:ESSJa

[4] Předłoha:Ž:sla:SP

[5] Předłoha:Ž:sla:UW

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]