wurězować

z Wikisłownika

wurězować

wurězować(hornjoserbšćina)[wobdźěłać]

werb[wobdźěłać]

wosoba singular dual plural
1. wurězuju wurězujemoj wurězujemy
2. wurězuješ wurězujetej (-taj) wurězujeće
3. wurězuje wurězujetej wurězuja (wurězuju)
aspekt ip
transgresiw wurězujo, wurězujcy, wurězowawši
prezensowy particip wurězowacy
preteritowy particip wurězowany
ł-forma wurězował, wurězowała, wurězowało,
dual: wurězowałoj, plural: wurězowali (wurězowałe)
werbalny substantiw wurězowanje


preteritum
wosoba singular dual plural
1. wurězowach wurězowachmoj wurězowachmy
2. wurězowaše wurězowaštej wurězowašće
3. wurězowaše wurězowaštej wurězowachu
imperatiw
wosoba singular dual plural
1. wurězujmoj wurězujmy
2. wurězuj wurězujtej (-taj) wurězujće
3. wurězuj, njech wurězuje wurězujtej (-taj) njech wurězuja (wurězuju)

Ortografija

Dźělenje słowow: wu-rě-zo-wać

Wurjekowanje

IPA: u̯uʀʲɪzou̯aʧ

Semantika

Woznamy:

[1] 'Kedźbu! Tute hesło je zarodk. Wone bu awtomatisce z tekstoweho korpusa generowane a njebu hišće kontrolowane. Tež ortografija móže być zestarjena.

Dalše wujasnjenja:

Imperfektiwne wurězowaše je 1x dokładźene, wurězowa (móže tež něšto druhe być) 0x.

Synonymy:

[1] wurězać; wutřihać; wutřihować; wurězbować; trjebić; čisćić; wučisćić; wuklěšćić; wuklěšćeć; wuklěšćować

Přikłady:

[1] Přećel mi hižo wjele powědał wo Wuskidźanskim ludowym wuměłcu, kotryž ničo lubšo nječini dyžli z lipoweho drjewa wurězować šwarne ptački. (Njechorński)
Wšelake praktiske wěcy buchu wučene a pokazowane, tak wurězowanjo w lěće, přiwjazowanjo a šćěpjenjo. (Katolski Posoł 1915)
Eva poča z njesměrnymi nožicami papjerjane róžki wurězować. (Koch)
Ale wurězowanje je přewažnje nalětnje dźěło, najprjedy šeri hišće wona mokra, huzata nazyma před woknami a wěsći strach, nic před zmjerzkami, ale před zymnotu, tajkej, kotruž hakle pod kožu pytnješ. (Rozhlad 1999)
Rězbar rozćahuje měru, rysuje wobrys z pisakom, z nožom wurězuje drjewo na podobiznu a formuje ju z kružidłom. (Stary zakoń 1973)
Zadrasća zwoprědka zastojnske dźěło swojich Drježdźanskich kolegow po bibliskim přikładze do ratarskich dźěłow: i33 ,,Wy maće potajkim wjele dźěła, nic jenož Wy Drježdźanscy we winicach, wotnožki sadźeć, stare pjeńki wurězować a rjedźić - widźu hižo, kak hospodar Wilhelm (propst Beier - MK) do dźěła přima a sam wšěm sobudźěłaćerjam doprědka dźe - ale tež, kak wuj Jakub a Jan a Pawoł (přiwuzni w Stróžišću a Wotrowje - MK) na polach dźěłaja. (Kubašec)
Němc je jim Blattschneiderameisen`` narjekł, a to tohodla, dokelž wone na kerki a štomy łaža a z wótrymi zubami kuski z łopješkow wurězuja, kiž su tak wulke kaž pjenježk. (Šěca)
Pokazowachu jemu swoje dźěćace hrajki a klanki, čitachu jemu ze šulskich knihow; wón jim za to dźěłaše pišćałki a wurězowaše drjewjane łžički. (Wićaz)
Strašnje złamane stawy móžachmy kruće přimać, wulke dźěry jětřenja wurězować, 180 ći ludźo njemiknychu. (Katolski Posoł 1913)
Tak błazń dys a dys srjedź črjódy dźěći sedźeše, a te jomu skoku ze štomow přinošachu, zo by jim wšelake hrajki, wosebje pak małe łódźe z nich wurězował. (Katolski Posoł 1913)
Nimo toho ma so hišće prašeć, hač je wurězowanjo za wšitke štomy wužitne. (Katolski Posoł 1914)
Husto so tež wurězowanjo abo lěpje přirězowanjo k tomu nałožuje, zo by so štomam abo kerkam wěsta zwonkowna forma dała abo zdźeržała. (Katolski Posoł 1914)
Powšitkownje so praji, zo njewurězane štomy jenož kóžde druhe lěto płody njesu Z toho by sćěhować dyrbjało, zo je wurězowanjo štomam wužitne. (Katolski Posoł 1914)
Hdyž so tajke wurězowanjo z wulkej kedźbnosću njewuwjedźe, móže wone samo cyłe žně zničić. (Katolski Posoł 1914)
Wobkedźbowało so je, zo so žiwjenjo krušwinow, kotrež bjez wothladowanja a wurězowanja 70-80 lět raje, přez wurězowanjo na něhdźe 40 lět přikrótši. (Katolski Posoł 1914)
Kedźbliwje wothladane a wurězowane štomy pak njesu hižo w šěstym lěće a bychu potajkim w 40 lětach swojoho žiwjenja 36 połnych žnjow dałe. (Katolski Posoł 1914)
Powšitkownje dyrbi so z cyła mjez dwěmaj wašnjomaj wurězowanja rozeznawać, po tym hač wone bóle na formu abo na spěchowanjo žnjow dźiwa! (Katolski Posoł 1914)
Ale, to štož dyrbješe za to dać, jej dróžše a to nochcyše woprować: swoju wěru, a tež swojich synow nochcyše k njeswěrje přećiwo swojomu Bohu zawjesć A tuž radšo přihladowaše, kak jeje synam jenomu po druhim žiwomu kožu z ćěłow zdrěja, jazyki wurězuja, kóncy rukow a nohow rubaju a hišće žiwych w pónowi praža. (Katolski Posoł 1914)
Wobhladachu sebi potom bliže postawu a wobdźiwachu wumjełske wurězowanjo. (Katolski Posoł 1916)
Kachle z tepjenjom, kachlace ryny a kolena, kaž tež přihódne hodowne dary kaž dźěćace sanki, wjetše sanki, smokańcy, kašćiki z wurěz, piłkami, kašćiki z gratom, drjewo k wurězowanju, žimace mašiny, mjasodrějace mašiny, chlěbowe hěble, chlěbkrajace mašiny, wuhlowe kašćiki poruča w najwjetšim wubjerku August Heyne 3oo] Budyšin 12 Kamjeńtna hasa 12. (Katolski Posoł 1911)
Kachle z trajnym tepjenjom, kachlace ryny a kolena, kaž tež přihódne hodowne dary kaž dźěćace sanki, wjetše sanki; smokańcy, kašćiki z wurěz, piłkami, kašćiki z gratom, drjewo k wurězowanju, žimace mašiny, mjasodrějace mašiny, chlěbowe hěble, chlěbkrajace mašiny, wuhlowe kašćiki >\t poruča w najwjetšim wubjerku August Heyne 3oo] Budyšin 12 Kamjeńtna hasa 12. (Katolski Posoł 1911)


Přełožki[wobdźěłać]

castrate

]] [[:en:castrate

(en)]]