wurězować
wurězować
wurězować(hornjoserbšćina)
[wobdźěłać]| wosoba | singular | dual | plural |
|---|---|---|---|
| 1. | wurězuju | wurězujemoj | wurězujemy |
| 2. | wurězuješ | wurězujetej (-taj) | wurězujeće |
| 3. | wurězuje | wurězujetej | wurězuja (wurězuju) |
| aspekt | ip |
| transgresiw | wurězujo, wurězujcy, wurězowawši |
| prezensowy particip | wurězowacy |
| preteritowy particip | wurězowany |
| ł-forma | wurězował, wurězowała, wurězowało, dual: wurězowałoj, plural: wurězowali (wurězowałe) |
| werbalny substantiw | wurězowanje |
| preteritum | |||
| wosoba | singular | dual | plural |
|---|---|---|---|
| 1. | wurězowach | wurězowachmoj | wurězowachmy |
| 2. | wurězowaše | wurězowaštej | wurězowašće |
| 3. | wurězowaše | wurězowaštej | wurězowachu |
| imperatiw | |||
| wosoba | singular | dual | plural |
|---|---|---|---|
| 1. | — | wurězujmoj | wurězujmy |
| 2. | wurězuj | wurězujtej (-taj) | wurězujće |
| 3. | wurězuj, njech wurězuje | wurězujtej (-taj) | njech wurězuja (wurězuju) |
Ortografija
Dźělenje słowow:
wu-rě-zo-wać
Wurjekowanje
- IPA: u̯uʀʲɪzou̯aʧ
Semantika
Woznamy:
- [1] 'Kedźbu! Tute hesło je zarodk. Wone bu awtomatisce z tekstoweho korpusa generowane a njebu hišće kontrolowane. Tež ortografija móže być zestarjena.
Dalše wujasnjenja:
- Imperfektiwne wurězowaše je 1x dokładźene, wurězowa (móže tež něšto druhe być) 0x.
Synonymy:
- [1] wurězać; wutřihać; wutřihować; wurězbować; trjebić; čisćić; wučisćić; wuklěšćić; wuklěšćeć; wuklěšćować
Přikłady:
- [1] Přećel bě mi hižo wjele powědał wo Wuskidźanskim ludowym wuměłcu, kotryž ničo lubšo nječini dyžli z lipoweho drjewa wurězować šwarne ptački. (Njechorński)
- Wšelake praktiske wěcy buchu wučene a pokazowane, tak wurězowanjo w lěće, přiwjazowanjo a šćěpjenjo. (Katolski Posoł 1915)
- Eva poča z njesměrnymi nožicami papjerjane róžki wurězować. (Koch)
- Ale wurězowanje je přewažnje nalětnje dźěło, najprjedy šeri hišće wona mokra, huzata nazyma před woknami a wěsći strach, nic před zmjerzkami, ale před zymnotu, tajkej, kotruž hakle pod kožu pytnješ. (Rozhlad 1999)
- Rězbar rozćahuje měru, rysuje wobrys z pisakom, z nožom wurězuje drjewo na podobiznu a formuje ju z kružidłom. (Stary zakoń 1973)
- Zadrasća zwoprědka zastojnske dźěło swojich Drježdźanskich kolegow po bibliskim přikładze do ratarskich dźěłow: i33 ,,Wy maće potajkim wjele dźěła, nic jenož Wy Drježdźanscy we winicach, wotnožki sadźeć, stare pjeńki wurězować a rjedźić - widźu hižo, kak hospodar Wilhelm (propst Beier - MK) do dźěła přima a sam wšěm sobudźěłaćerjam doprědka dźe - ale tež, kak wuj Jakub a Jan a Pawoł (přiwuzni w Stróžišću a Wotrowje - MK) na polach dźěłaja. (Kubašec)
- Němc je jim Blattschneiderameisen`` narjekł, a to tohodla, dokelž wone na kerki a štomy łaža a z wótrymi zubami kuski z łopješkow wurězuja, kiž su tak wulke kaž pjenježk. (Šěca)
- Pokazowachu jemu swoje dźěćace hrajki a klanki, čitachu jemu ze šulskich knihow; wón jim za to dźěłaše pišćałki a wurězowaše drjewjane łžički. (Wićaz)
- Strašnje złamane stawy móžachmy kruće přimać, wulke dźěry jětřenja wurězować, 180 ći ludźo njemiknychu. (Katolski Posoł 1913)
- Tak błazń dys a dys srjedź črjódy dźěći sedźeše, a te jomu skoku ze štomow přinošachu, zo by jim wšelake hrajki, wosebje pak małe łódźe z nich wurězował. (Katolski Posoł 1913)
- Nimo toho ma so hišće prašeć, hač je wurězowanjo za wšitke štomy wužitne. (Katolski Posoł 1914)
- Husto so tež wurězowanjo abo lěpje přirězowanjo k tomu nałožuje, zo by so štomam abo kerkam wěsta zwonkowna forma dała abo zdźeržała. (Katolski Posoł 1914)
- Powšitkownje so praji, zo njewurězane štomy jenož kóžde druhe lěto płody njesu Z toho by sćěhować dyrbjało, zo je wurězowanjo štomam wužitne. (Katolski Posoł 1914)
- Hdyž so tajke wurězowanjo z wulkej kedźbnosću njewuwjedźe, móže wone samo cyłe žně zničić. (Katolski Posoł 1914)
- Wobkedźbowało so je, zo so žiwjenjo krušwinow, kotrež bjez wothladowanja a wurězowanja 70-80 lět raje, přez wurězowanjo na něhdźe 40 lět přikrótši. (Katolski Posoł 1914)
- Kedźbliwje wothladane a wurězowane štomy pak njesu hižo w šěstym lěće a bychu potajkim w 40 lětach swojoho žiwjenja 36 połnych žnjow dałe. (Katolski Posoł 1914)
- Powšitkownje dyrbi so z cyła mjez dwěmaj wašnjomaj wurězowanja rozeznawać, po tym hač wone bóle na formu abo na spěchowanjo žnjow dźiwa! (Katolski Posoł 1914)
- Ale, to štož dyrbješe za to dać, bě jej dróžše a to nochcyše woprować: swoju wěru, a tež swojich synow nochcyše k njeswěrje přećiwo swojomu Bohu zawjesć A tuž radšo přihladowaše, kak jeje synam jenomu po druhim žiwomu kožu z ćěłow zdrěja, jazyki wurězuja, kóncy rukow a nohow rubaju a hišće žiwych w pónowi praža. (Katolski Posoł 1914)
- Wobhladachu sebi potom bliže postawu a wobdźiwachu wumjełske wurězowanjo. (Katolski Posoł 1916)
- Kachle z tepjenjom, kachlace ryny a kolena, kaž tež přihódne hodowne dary kaž dźěćace sanki, wjetše sanki, smokańcy, kašćiki z wurěz, piłkami, kašćiki z gratom, drjewo k wurězowanju, žimace mašiny, mjasodrějace mašiny, chlěbowe hěble, chlěbkrajace mašiny, wuhlowe kašćiki poruča w najwjetšim wubjerku August Heyne 3oo] Budyšin 12 Kamjeńtna hasa 12. (Katolski Posoł 1911)
- Kachle z trajnym tepjenjom, kachlace ryny a kolena, kaž tež přihódne hodowne dary kaž dźěćace sanki, wjetše sanki; smokańcy, kašćiki z wurěz, piłkami, kašćiki z gratom, drjewo k wurězowanju, žimace mašiny, mjasodrějace mašiny, chlěbowe hěble, chlěbkrajace mašiny, wuhlowe kašćiki >\t poruča w najwjetšim wubjerku August Heyne 3oo] Budyšin 12 Kamjeńtna hasa 12. (Katolski Posoł 1911)
Přełožki
[wobdźěłać]
|