směć

směć

směć (hornjoserbšćina)

werb, ip

wosoba	singular	dual	plural
1.	směm	směmoj	směmy
2.	směš	smětej (-taj)	směće
3.	smě	smětej (-taj)	smědźa

aspekt	ip
ł-forma	směł, směła, směło, dual: směłoj, plural: směli (směłe)
negacija	njesměć

preteritum
wosoba	singular	dual	plural
1.	smědźach	smědźachmoj	smědźachmy
2.	smědźeše	smědźeštej	smědźešće
3.	smědźeše	smědźeštej	smědźachu

Ortografija

Dźělenje słowow:

směć, 1. wos. du. smě·moj, 3. wos. pl. smě·dźa

Wurjekowanje

[1] MFA: ['smʲɪč]

Słuchowe přikłady:

Semantika

Woznamy:

[1]

Dalše wujasnjenja:

[1]

Skrótšenki:

[1]

Pochad:

[1]

Synonymy:

[1] móc

Antonymy:

[1] njesměć, njeměć

Hyperonymy:

[1]

Hyponymy:

[1]

Kolokacije:

[1]

Přikłady:

[1] Sedźu takrjec cyle zady, jelizo směm to prajić, wšako je mašina tajka małka, zo maš zaćišć, zo prědku a zady njeeksistuje. (Maksymilian Nawka, 2006)

[1] Štyri su hižo hotowe, při pomolowanju pjateje směm młodemu wuměłcej přihladować. (Serbske Nowiny, 13. požnjenca 1999)

[1] Knježe, to je rjenje, směm to znowa spytać. (Wosadnik)

[1] Jedne směš wotšćipnyć, praji wona. (Jurij Brězan)

[1] Srěńcy smě so dowěrić. (Marja Kubašec)

[1] Kaž kóžde lěto njesmě zabawny dzěl wječora pobrachować: „Nochcetaj namaj někótre spěwy zaspěwać abo baseń přednjesć?” Bratr wije z hłowu. (Lubina Ryćerjec, 2006)

[1] Wona njetrjebaše sej myslić, zo Ladek pola nas wšitko smě. (Lubina Hajduk-Veljkovićowa, 2006)

[1] Skónčnje směmoj witać lěto, w kotrymž móžemy zwoprawdźić naju plany a sony! (Beno Budar)

[1] Borbora, dyrbju dźěłać, dyrbju hroznje podźěłać, jenož za to směmoj tu přebywać. (Marja Młynkowa)

[1] Hanaróža a Wórša znaještej swojeho nana derje dosć, zo njebyštej wědźałoj, zo smětej po tutych jeho słowach swoju nadźiju, wulku manifestaciju młodźiny za měr w Berlinje sobu dožiwić, woměrje pohrjebać. (Jurij Brězan)

[1] Tuž smědźa so wobdźělić. (Serbske Nowiny, 31. žnjenca 1999)

[1] Do samsneje stwy přińć so jimaj njeje poradźiło, ale je drje jimaj to zwoprědka tež wšojedne było – jenož zo staj so lehnyć směłoj! (Marja Kubašec)

[1] Z toho časa bě sej wěsty a wědomy, zo njesmědźeše nichtó jeho Saru před nim wozbožić. (Andreja Wałdźic, 2006)

[1] Hišće bě zawěra začinjena a nichtó njesmědźeše so do łódźe zadobyć. Hišće stražowachu mužojo ze zelenymi signalowymi westami wutrobu mojeje kralowny. Jenož woni mějachu dowolnosć postajić, štó smě hdy w kotrym slědźe do njeje zastupić a hdźe ma so zarjadować. (Sylwija Šěnowa, 2012)

[1] W samsnym času lońšeho lěta smědźachu dźewjeć nowych wobydlerjow witać. (Serbske Nowiny, 6. pražnika 1999)

[1] Bě sej barbowy kašćik z dwanaće barbami kupić směł. (Jurij Brězan)

[1] Bě swójske keramiske wudźěłki samo hižo w galeriji města wustajić směła. (Jěwa-Marja Čornakec)

[1] Hdy bych jimaj radźić směła, bych jeju prosyła: wróćtaj so božedla! (Mikławš Bjedrich-Radlubin)

[1] Ale prajmy, wón by směł jón zdźeržeć – što by wón z nim činił? (Jurij Brězan)

[1] Ale tak jara wšak holcy hižo wuběrać směć njebudu – a tež bur a burowka nić. (Marja Kubašec)

[1] W kołoreji budźe Jěwu Nukec Jakubej woměrje z rukow wzać směć. (Marja Kubašec)

[1] Nazajtra snadź budźetaj sej hakle zaso wodychnyć směć. (Marja Kubašec)

Rěčne wobroty:

[1]

Wotwodźene wopřijeća:

[1]

Přełožki

Zapadosłowjanske

čěski: [1] smět (smím, smíš, ...) (cs) delnjoserbski: [1] směś (smějom, smějoš, ...)  hornjoserbski: [1] směć (směm, směš, ...) (hsb) ip kašubski: [1] darwac () (csb)

połobski: [1] pólski: [1] móc (mogę, możesz, ...) (pl) ip słowakski: [1] smieť () (sk) šleski: [1] śmieć () (szl)

Wšitke

čěski: [1] smět danski: [1] måtte delnjoserbski: [1] směś delnjoněmski: [1] düren finski: [1] saada irski: [1] tá cead ag hornjoserbski: [1] směć ip jendźelski: [1] may kašubski: [1] darwac

kymriski: [1] cael gwneud němski: [1] dürfen nižozemski: [1] mogen pólski: [1] móc ip słowakski: [1] smieť šleski: [1] śmieć šotiski gaelski: [1] faod španiski: [1] poder šwedski: [1] få

Referency a dalše informacije

[1] Helmut Faska: Pućnik po hornjoserbšćinje. Budyšin: Ludowe nakładnistwo Domowina, 2003. ISBN 3-7420-1103-0